Trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng phát triển, công tác Phòng cháy chữa cháy (PCCC) là ưu tiên hàng đầu. Nội quy PCCC không chỉ là thủ tục pháp lý bắt buộc theo quy định của Nhà nước mà còn là phương tiện truyền thông trực quan, là cơ sở quan trọng nhất để bảo vệ tính mạng và tài sản. Việc xây dựng và niêm yết Nội quy PCCC chuẩn mực, dễ hiểu sẽ giúp phổ biến kiến thức và nâng cao ý thức phòng ngừa rủi ro cho toàn thể nhân sự, cư dân. Bài viết dưới đây của POTS sẽ cung cấp cho bạn Mẫu Nội quy PCCC mới nhất và hướng dẫn chi tiết cách áp dụng cho từng loại hình cơ sở.
1. Nội quy PCCC là gì? Căn cứ pháp lý nào quy định?
Nội quy PCCC là văn bản pháp lý quy định cụ thể, chi tiết về các biện pháp, trách nhiệm và hành vi nhằm ngăn chặn và hạn chế tối đa nguy cơ cháy nổ tại một cơ sở, công trình. Mục đích cốt lõi của Nội quy bao gồm: Phòng ngừa (đặt ra các nguyên tắc an toàn trong quản lý nguồn lửa, nguồn nhiệt, nguồn điện) và Ứng phó (hướng dẫn các hành động khẩn cấp cần thiết khi sự cố xảy ra).
Theo quy định pháp luật hiện hành, đặc biệt là Nghị định $136/2020/NĐ-CP của Chính phủ (hướng dẫn thi hành Luật PCCC), nhiều loại cơ sở và công trình, từ trụ sở cơ quan Nhà nước, trường học, bệnh viện cho đến nhà chung cư, kho hàng, xưởng sản xuất, đều bắt buộc phải có Nội quy an toàn về PCCC. Văn bản này phải được người đứng đầu cơ sở ban hành và duy trì nghiêm túc trong suốt quá trình hoạt động.
2. Nội dung cơ bản bắt buộc phải có trong Nội quy PCCC chuẩn
Nội quy PCCC phải bao gồm các quy định cụ thể, phù hợp với tính chất hoạt động của cơ sở, nhưng luôn phải có các nội dung cốt lõi sau:
Quy định về quản lý và sử dụng nguồn nhiệt, nguồn lửa
Đây là phần tập trung vào công tác phòng ngừa, bao gồm:
- Quản lý Điện: Không tự ý câu mắc, sửa chữa hệ thống điện. Kiểm tra và ngắt tất cả các thiết bị điện (máy lạnh, máy tính, đèn, quạt) khi hết giờ làm việc hoặc trước khi ra về. Nghiêm cấm sử dụng các vật liệu dẫn điện khác thay cầu chì.
- Nguồn nhiệt/Lửa: Nghiêm cấm hút thuốc, đun nấu, thắp hương, đốt vàng mã trong khu vực cấm lửa (nhà kho, phòng lưu trữ tài liệu, khu vực sản xuất có nguy cơ cháy nổ cao).
Quy định về quản lý thiết bị PCCC và lối thoát nạn
- Phương tiện PCCC (bình chữa cháy, họng nước, cuộn vòi) phải được đặt đúng nơi quy định, dễ thấy, dễ lấy, và không được sử dụng vào mục đích khác.
- Mọi lối thoát hiểm, hành lang, cầu thang bộ, cửa thoát nạn phải luôn thông thoáng, nghiêm cấm để vật cản, hàng hóa che chắn.
Những hành vi bị nghiêm cấm theo Luật PCCC
Nội quy phải chỉ rõ các hành vi bị nghiêm cấm để nâng cao ý thức tuân thủ:
- Cố ý gây sự cố cháy nổ, báo cháy giả.
- Làm hư hỏng, tự ý di chuyển hoặc sử dụng sai mục đích phương tiện PCCC.
- Sử dụng vật liệu dễ cháy (xăng, dầu, gas) trong khu vực cấm.
- Sử dụng dây điện cắm trực tiếp vào ổ cắm hoặc để các chất dễ cháy gần bảng điện.
Những việc phải làm khi có cháy, nổ xảy ra
Đây là quy trình ứng phó khẩn cấp, cần được phổ biến rộng rãi và dễ nhớ (thường gọi là quy trình 4 bước):
- Báo động: Phát hiện cháy phải hô hoán, bấm chuông báo cháy, báo ngay cho Ban Quản lý hoặc đội PCCC cơ sở.
- Báo lực lượng chuyên nghiệp: Gọi điện thoại ngay lập tức đến 114 (Cảnh sát PCCC và Cứu nạn, Cứu hộ).
- Cắt điện: Nhanh chóng ngắt nguồn điện khu vực xảy ra cháy (nếu an toàn).
- Chữa cháy và Sơ tán: Sử dụng phương tiện chữa cháy tại chỗ (bình chữa cháy) để dập tắt đám cháy ban đầu và hướng dẫn sơ tán người, tài sản theo lối thoát nạn an toàn.
3. Mẫu Nội quy PCCC chi tiết cho từng loại hình cơ sở
Tùy vào đặc thù của công trình, Nội quy PCCC cần có những điều chỉnh chi tiết để tối đa hóa hiệu quả phòng ngừa:
- Mẫu Nội quy PCCC chuẩn cho Nhà Chung cư và Căn hộ: Nội quy tập trung vào trách nhiệm của cư dân và khách thuê. Nghiêm cấm cư dân can thiệp vào hệ thống điện, báo cháy chung, cấm để đồ đạc, xe cộ tại hành lang, và cấm sạc các thiết bị dễ gây cháy nổ (như xe điện) qua đêm không có giám sát.
- Mẫu Nội quy PCCC cho Văn phòng và Cơ quan làm việc: Tập trung vào việc quản lý hồ sơ, tài liệu gọn gàng, cách xa các thiết bị điện sinh nhiệt. Yêu cầu kiểm tra và ngắt nguồn điện của tất cả thiết bị văn phòng trước khi đóng cửa ra về.
- Mẫu Nội quy PCCC cho Kho hàng và Nhà xưởng sản xuất: Tập trung vào quy tắc xếp hàng hóa: phải gọn gàng, cách xa trần, tường, đường dây điện ít nhất $0,5m$. Yêu cầu chỉ sử dụng các thiết bị điện an toàn, chống cháy nổ theo quy định trong khu vực sản xuất.
Tải file mẫu nội quy:
4. Quy định về Biển báo Nội quy PCCC (Kích thước, vị trí)
Biển báo Nội quy PCCC không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là công cụ cảnh báo trực quan, hiệu quả nhất tại hiện trường. Theo quy định, việc lắp đặt bảng phải đảm bảo nghiêm ngặt về hình thức và vị trí:
Về Hình thức và Chất liệu, bảng phải dễ nhìn, chữ viết rõ ràng, có độ bền cao, chống thấm và chịu được môi trường. Các chất liệu thường được sử dụng là Mica, Alu hoặc Inox, với tông màu chủ đạo là nền đỏ, chữ vàng/trắng. Quan trọng nhất, bảng phải được thiết kế với kích thước chuẩn để đảm bảo khả năng quan sát từ xa.
Về Vị trí lắp đặt, bảng phải được treo ở nơi dễ quan sát, dễ đọc và là khu vực có đông người qua lại (như sảnh chính, hành lang, cầu thang bộ, gần lối thoát hiểm). Đặc biệt, cần lắp đặt tại các khu vực có nguy cơ cháy nổ cao. Cuối cùng, có trách nhiệm bảo trì thường xuyên: Nội dung phải được kiểm tra và cập nhật kịp thời khi có thay đổi về quy định pháp luật hoặc tình hình thực tế của cơ sở.
Nội quy PCCC là nền tảng không thể thiếu trong công tác an toàn phòng cháy, chữa cháy của bất kỳ cơ sở nào. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các điều khoản không chỉ là thực hiện nghĩa vụ pháp lý theo Nghị định $136/2020/\text{NĐ-CP}$ mà còn là hành động thiết thực nhất để bảo vệ tính mạng và tài sản. Việc xây dựng Nội quy PCCC chuẩn mực, cùng với việc lắp đặt biển báo đúng quy cách, sẽ nâng cao ý thức chủ động phòng ngừa và đảm bảo khả năng ứng phó nhanh chóng, hiệu quả khi sự cố xảy ra.
