Cháy nổ nơi làm việc là hiểm họa thầm lặng nhưng luôn rình rập mỗi văn phòng – dù hiện đại đến đâu. Từ thói quen cắm sạc qua đêm, hệ thống điện cũ kỹ đến việc bảo quản hóa chất sơ sài, tất cả đều có thể trở thành mồi lửa nguy hiểm. Điều đáng nói là phần lớn nhân viên lại chủ quan, cho rằng “sẽ không xảy ra với mình”. POTS cảnh báo những thói quen nguy hiểm thường bị bỏ qua và hướng dẫn giải pháp phòng tránh hiệu quả, giúp doanh nghiệp xây dựng không gian làm việc an toàn và bền vững.
1. Nguy cơ cháy nổ nơi làm việc – mối đe dọa thường bị xem nhẹ
Cháy nổ nơi làm việc là rủi ro lớn nhưng thường bị đánh giá thấp. Nhiều doanh nghiệp chủ quan, nhất là trong môi trường văn phòng. Nhiều người nghĩ văn phòng sạch sẽ đồng nghĩa với an toàn tuyệt đối. Tuy nhiên, nguy cơ cháy nổ vẫn luôn hiện hữu mỗi ngày. Nguy cơ có thể đến từ những thói quen tưởng chừng vô hại.
Hệ thống điện cũ, không kiểm tra định kỳ dễ gây chập cháy. Máy lạnh, máy in hoạt động cùng lúc có thể gây quá tải điện. Quá tải mạch điện là một trong những nguyên nhân gây cháy nổ văn phòng. Sạc điện thoại, laptop qua đêm cũng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Sử dụng sạc không đạt chuẩn cũng dễ gây sự cố.
Nhiều văn phòng thiếu hệ thống phát hiện nguy cơ cháy sớm. Một số nơi còn lơ là tuyên truyền về an toàn PCCC. Sự thiếu chuẩn bị khiến hậu quả cháy nổ nghiêm trọng hơn. Cháy nổ ảnh hưởng trực tiếp đến con người và tài sản. Nó gây gián đoạn toàn bộ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
2. Những nguyên nhân cháy nổ thường gặp trong văn phòng
Có nhiều nguyên nhân cháy nổ nơi làm việc xuất phát từ thói quen sinh hoạt, hệ thống thiết bị hoặc quy trình quản lý lỏng lẻo. Dưới đây là những tác nhân phổ biến nhất thường bị các văn phòng bỏ qua.
2.1. Hệ thống điện quá tải, cũ kỹ
Hệ thống điện là “huyết mạch” của văn phòng, nhưng lại thường xuyên bị lãng quên trong kế hoạch bảo trì. Nhiều tòa nhà sử dụng mạng điện đã cũ, dây dẫn xuống cấp, ổ cắm không đạt chuẩn… rất dễ dẫn đến hiện tượng chập điện văn phòng gây cháy. Đây là một trong những nguyên nhân cháy nổ nơi làm việc nguy hiểm nhất nhưng lại dễ bị xem nhẹ.
Khi nhu cầu sử dụng thiết bị điện tăng – như máy lạnh, laptop, máy in, đèn chiếu sáng – nhưng hệ thống điện không được nâng cấp tương ứng, tình trạng quá tải là điều khó tránh. Từ đó, tia lửa điện, cầu dao nhảy liên tục, nóng ổ cắm hoặc phát ra tiếng lách tách là dấu hiệu cảnh báo cần kiểm tra ngay lập tức.
Doanh nghiệp nên có kế hoạch kiểm tra định kỳ hệ thống điện ít nhất 6 tháng/lần. Đồng thời, cần đảm bảo việc thi công điện được thực hiện bởi đơn vị uy tín và đạt chuẩn an toàn.
2.2. Sạc thiết bị cá nhân tại bàn làm việc
Văn phòng hiện đại thường khuyến khích sự linh hoạt và tiện dụng, nhưng điều này đôi khi đi kèm với rủi ro. Nhiều nhân viên có thói quen sạc điện thoại, tai nghe không dây, pin sạc dự phòng hay laptop suốt cả ngày – thậm chí để qua đêm.
Hành vi cháy nổ do sạc điện thoại tại nơi làm việc đã được ghi nhận ở nhiều sự cố thực tế. Nguyên nhân thường đến từ việc sử dụng dây sạc không rõ nguồn gốc, cắm sạc vào ổ điện đã hư hỏng, hoặc để thiết bị nằm gần các vật dễ bắt lửa như giấy tờ, rèm cửa.
Ngoài nguy cơ quá tải ổ cắm, việc sạc không đúng cách cũng khiến pin bị phồng, rò điện hoặc nổ. Để giảm thiểu rủi ro cháy nổ nơi làm việc, văn phòng nên khuyến cáo nhân viên sử dụng sạc chính hãng, không để sạc thiết bị cá nhân qua đêm và kiểm tra định kỳ ổ điện cá nhân.
2.3. Hóa chất, dung môi, mực in không được bảo quản đúng cách
Tại các văn phòng thiết kế, in ấn hoặc phòng kỹ thuật, việc sử dụng hóa chất, mực in, dung môi là điều thường xuyên. Tuy nhiên, nguy cơ cháy nổ tại văn phòng có thể xảy ra nếu những vật liệu này không được bảo quản đúng cách.
Nhiệt độ cao, ánh sáng mặt trời trực tiếp hoặc đặt gần thiết bị tỏa nhiệt có thể làm bay hơi dung môi, dẫn đến dễ cháy nổ. Trong nhiều trường hợp, thiếu nhãn cảnh báo hoặc để hóa chất gần lối đi chung cũng gây nguy hiểm cho nhân viên khác.
Các văn phòng cần bố trí khu vực lưu trữ riêng, thông thoáng, có tủ chuyên dụng và nhãn cảnh báo rõ ràng. Đây là bước quan trọng để giảm thiểu các nguyên nhân dẫn đến cháy nổ nơi làm việc do yếu tố hóa chất.
2.4. Thiết bị tỏa nhiệt và hút thuốc
Máy in, lò vi sóng, bếp từ mini, đèn sưởi thường xuất hiện ở văn phòng hiện đại. Nếu dùng sai cách, các thiết bị này có thể gây cháy nguy hiểm. Đặt gần vật liệu dễ cháy càng làm tăng nguy cơ cháy nổ.
Thói quen hút thuốc trong công ty cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Chỉ một lần bất cẩn với tàn thuốc cũng gây hậu quả nghiêm trọng. Tàn thuốc vứt gần thùng rác, giấy in, rèm cửa rất dễ cháy.
Để tránh cháy nổ nơi làm việc, cần quy định rõ khu vực cấm hút thuốc. Gắn biển cảnh báo tại các vị trí dễ cháy, yêu cầu ngắt thiết bị tỏa nhiệt khi không sử dụng.
2.5. Thiếu kiểm tra, bảo trì định kỳ
Nhiều vụ cháy không do sự cố bất ngờ, mà do con người lơ là. Thiếu kế hoạch kiểm tra định kỳ dễ bỏ sót rủi ro tiềm ẩn. Dây điện trầy xước, ổ cắm lỏng có thể gây cháy nếu không phát hiện sớm. Hệ thống báo cháy hỏng sẽ không cảnh báo kịp khi có sự cố.
Cần kiểm tra định kỳ hệ thống PCCC, dây dẫn điện, bình chữa cháy… Lối thoát hiểm cũng phải được kiểm tra thường xuyên. Tần suất kiểm tra nên thực hiện ít nhất mỗi quý. Việc này giúp ngăn ngừa sự cố và đảm bảo tuân thủ pháp luật.
3. Hậu quả nếu cháy nổ xảy ra tại văn phòng
Khi cháy nổ xảy ra, hậu quả không chỉ là thiệt hại tài sản. Nó còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín doanh nghiệp. Nhiều công ty từng bị đình trệ hoạt động trong thời gian dài. Thậm chí có doanh nghiệp buộc phải giải thể sau sự cố cháy. Điều này cho thấy mức độ nguy hiểm của cháy nổ văn phòng. Nếu không kiểm soát chặt chẽ, rủi ro có thể vượt ngoài tầm kiểm soát.
Dưới đây là những hậu quả điển hình khi xảy ra cháy nổ:
- Thiệt hại về tài sản: máy móc, thiết bị, hồ sơ có thể bị phá hủy hoàn toàn chỉ trong vài phút.
- Mất dữ liệu quan trọng: Nếu không có hệ thống sao lưu, toàn bộ dữ liệu có thể bị mất vĩnh viễn.
- Ngưng trệ vận hành: Dự án đình trệ, hợp đồng hủy bỏ, gây thiệt hại kinh tế.
- Tổn hại thương hiệu: Mất niềm tin từ khách hàng, đối tác và cả nhân viên. Ảnh hưởng hình ảnh doanh nghiệp trên thị trường nghiêm trọng.
- Đe dọa tính mạng con người: Đây là hậu quả nghiêm trọng nhất khi xảy ra cháy. Chỉ một lối thoát hiểm bị khóa có thể khiến người không kịp thoát.
Việc đầu tư cho hệ thống an toàn, đào tạo PCCC, và quản lý rủi ro không phải là chi phí, mà là trách nhiệm. Nhằm bảo vệ con người và duy trì sự ổn định trong hoạt động của doanh nghiệp.
4. Biện pháp phòng tránh cháy nổ tại nơi làm việc
Phòng ngừa cháy nổ nơi làm việc không chỉ là yêu cầu bắt buộc theo luật PCCC. Mà còn là trách nhiệm của mỗi doanh nghiệp trong việc bảo vệ tài sản và an toàn con người. Thay vì đợi đến khi sự cố xảy ra, doanh nghiệp nên chủ động xây dựng các biện pháp phòng tránh ngay từ đầu.
Dưới đây là những giải pháp thực tế, thiết yếu và có thể triển khai ngay tại các văn phòng hiện nay:
4.1. Bảo trì hệ thống điện định kỳ
Một trong những biện pháp phòng tránh nguyên nhân cháy nổ nơi làm việc hiệu quả nhất là thường xuyên kiểm tra và nâng cấp hệ thống điện. Điều này bao gồm:
- Kiểm tra dây dẫn, bảng điện, cầu dao và ổ cắm tối thiểu 6 tháng/lần
- Thay mới các thiết bị đã hư hỏng, bị nóng, phát lửa hoặc phát tiếng lạ
- Không sử dụng ổ cắm nối dây dài không đạt chuẩn
Khi hệ thống điện được bảo trì đúng cách, nguy cơ chập điện văn phòng gây cháy sẽ giảm thiểu đáng kể.
4.2. Hạn chế sạc thiết bị cá nhân lâu hoặc qua đêm
Đây là hành vi dễ thấy nhưng lại là tác nhân phổ biến dẫn đến cháy nổ do sạc điện thoại tại nơi làm việc. Để phòng ngừa:
- Khuyến khích nhân viên sử dụng sạc chính hãng, đạt tiêu chuẩn an toàn
- Tuyệt đối không để sạc thiết bị qua đêm hoặc khi không có người trông coi
- Sử dụng ổ điện thông minh có chức năng tự ngắt khi đầy pin hoặc quá tải
Văn phòng nên trang bị ổ cắm an toàn, có cầu chì riêng để giảm nguy cơ cháy nổ tại văn phòng.
4.3. Lưu trữ hóa chất an toàn
Với những văn phòng sử dụng hóa chất như in ấn, thiết kế, cần lưu ý:
- Cất giữ mực in, dung môi, hóa chất vào tủ chuyên dụng, thoáng khí
- Tránh để gần thiết bị tỏa nhiệt như máy in, máy sấy hoặc khu vực có ánh nắng trực tiếp
- Gắn nhãn cảnh báo rõ ràng, cập nhật SDS (phiếu an toàn hóa chất) đầy đủ
Một vài doanh nghiệp còn tích hợp cảm biến phát hiện khí độc, giúp cảnh báo sớm rò rỉ hóa chất. Góp phần ngăn ngừa cháy nổ nơi làm việc từ nguyên nhân khó kiểm soát này.
Với các tòa nhà lớn, nên tích hợp hệ thống quản lý thông minh như BMS hoặc SCADA để theo dõi rủi ro từ xa và phản ứng nhanh chóng khi có dấu hiệu cháy nổ nơi làm việc.
5. Vai trò của ban quản lý và doanh nghiệp trong công tác PCCC
Trong mọi chiến lược an toàn, vai trò của ban quản lý và doanh nghiệp giữ vị trí then chốt. Đặc biệt khi đối mặt với rủi ro cháy nổ nơi làm việc.
- Ban quản lý cần xây dựng văn hóa an toàn PCCC trong toàn tổ chức. Không nên chờ đến khi xảy ra sự cố mới ứng phó. Phòng cháy phải được tích hợp vào mọi quy trình vận hành. Tổ chức huấn luyện định kỳ cho toàn thể nhân viên. Truyền thông nội bộ thường xuyên về kỹ năng PCCC cơ bản. Diễn tập thoát hiểm cần rõ ràng, dễ hiểu, phù hợp từng bộ phận. Hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy đến từng nhân viên.
- Tiếp theo, doanh nghiệp cần đầu tư đầy đủ vào thiết bị PCCC đạt chuẩn. Hệ thống báo cháy tự động và cảm biến khói là trang bị bắt buộc. Sơ đồ thoát hiểm cần được dán rõ ràng ở vị trí dễ quan sát. Văn phòng có mật độ thiết bị điện cao cần tăng cường giải pháp phòng cháy. Các vật liệu dễ cháy phải được bảo quản an toàn và đúng quy định.
- Cuối cùng, doanh nghiệp cần tuân thủ quy định pháp luật về phòng cháy. Hệ thống điện cần được kiểm định định kỳ theo đúng yêu cầu nhà nước. Phải đăng ký phương án PCCC với cơ quan chức năng theo quy định. Huấn luyện phòng cháy chữa cháy là nghĩa vụ pháp lý, không được lơ là.
Việc chủ động phòng ngừa cháy nổ nơi làm việc còn thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Một môi trường làm việc an toàn sẽ giúp nhân viên an tâm, nâng cao hiệu suất. Đồng thời bảo vệ uy tín thương hiệu trên thị trường.
Cháy nổ nơi làm việc là mối đe dọa âm thầm nhưng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu doanh nghiệp không chủ động phòng ngừa. Với kinh nghiệm đồng hành cùng hàng trăm văn phòng doanh nghiệp, POTS luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của giải pháp thiết kế an toàn đi kèm tiêu chuẩn PCCC ngay từ giai đoạn đầu. Đầu tư cho an toàn không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là nền tảng cho sự phát triển của doanh nghiệp.
