Hướng Dẫn Bảo Trì Hệ Thống PCCC Chuẩn Kỹ Thuật

Bảo trì hệ thống PCCC là công việc quan trọng để đảm bảo an toàn, tránh rủi ro cháy nổ và duy trì hiệu suất hoạt động của các thiết bị phòng cháy chữa cháy. Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết về bảo trì hệ thống PCCC, từ quy trình bảo trì đến các mẫu hợp đồng bảo dưỡng. Những thông tin này sẽ giúp bạn thực hiện công việc an toàn, hiệu quả và đúng kỹ thuật, đồng thời tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật. Cùng POTS tìm hiểu ngay nhé.

1. Tại sao việc bảo trì hệ thống pccc lại quan trọng?

Bảo trì hệ thống PCCC là quá trình kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa và đảm bảo tất cả các thiết bị phòng cháy chữa cháy như bình chữa cháy, máy bơm, hệ thống báo cháy tự động, van chữa cháy… luôn hoạt động ổn định và hiệu quả. Đây là bước quan trọng để duy trì khả năng phát hiện và ứng phó kịp thời khi xảy ra sự cố, đồng thời kéo dài tuổi thọ của thiết bị.

Việc thực hiện bảo trì hệ thống PCCC đúng cách không chỉ giúp ngăn ngừa rủi ro cháy nổ, bảo vệ con người và tài sản mà còn giúp doanh nghiệp hoặc cơ sở tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành. Hơn nữa, các hoạt động bảo trì định kỳ còn giúp phát hiện sớm các hư hỏng tiềm ẩn, giảm thiểu chi phí sửa chữa khẩn cấp và nâng cao hiệu suất hoạt động của toàn bộ hệ thống.

2. Quy định về bảo dưỡng hệ thống PCCC

Trong hệ thống phòng cháy chữa cháy, gồm hệ thống báo cháy tự động và hệ thống chữa cháy tự động, mỗi bộ phận đều có cấu tạo và chức năng riêng. Đặc biệt, hệ thống báo cháy tự động cần hoạt động chính xác, kịp thời, vì chỉ một trục trặc nhỏ hay báo động sai cũng có thể gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Chi phí lắp đặt toàn bộ hệ thống PCCC thường rất cao, vì vậy việc bảo trì đúng lúc và định kỳ là cực kỳ quan trọng. Nhà nước đã ban hành các quy định cụ thể để đảm bảo hệ thống luôn vận hành an toàn.

2.1. Bảo dưỡng hệ thống báo cháy tự động

Theo Thông tư số 52/2014 của Cục Cảnh sát PCCC và Bộ Công an:

• Sau khi lắp đặt, hệ thống báo cháy tự động phải chạy thử toàn bộ để đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn an toàn và yêu cầu của nhà thiết kế. Chỉ khi kết quả thử nghiệm đạt, hệ thống mới được đưa vào vận hành.
• Hệ thống phải được kiểm tra định kỳ 2 lần mỗi năm, bao gồm chạy thử toàn bộ chức năng.
• Bảo dưỡng toàn diện nên được thực hiện ít nhất 2 năm/lần, tùy thuộc môi trường hoạt động, vị trí lắp đặt và hướng dẫn của nhà sản xuất. Quy trình bảo trì bao gồm kiểm tra mức độ hoạt động và khả năng phản ứng của các thiết bị.

2.2. Bảo dưỡng hệ thống chữa cháy tự động

Theo Điều 27, Thông tư 52/2014:

• Hệ thống chữa cháy tự động sau khi lắp đặt phải được thử nghiệm toàn bộ. Hệ thống chỉ được đưa vào sử dụng khi kết quả kiểm định đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn nhà sản xuất. Bảo dưỡng định kỳ được thực hiện 1 lần/năm hoặc theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Trong quá trình bảo dưỡng, hầu hết thiết bị đều cần được kiểm tra chi tiết về số lượng, chất lượng và khả năng hoạt động. Riêng các thiết bị chỉ sử dụng một lần như đầu phun Sprinkler hoặc đầu báo nhiệt, cần tuân thủ hướng dẫn đặc biệt.
• Việc kiểm tra và bảo dưỡng phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật Việt Nam như TCVN 6101, TCVN 7161, TCVN 6305 và các hướng dẫn của nhà sản xuất.

3. Quy trình bảo trì hệ thống PCCC chi tiết

Bảo trì hệ thống PCCC là bước quan trọng để đảm bảo toàn bộ thiết bị luôn hoạt động ổn định, kịp thời khi có sự cố xảy ra. Quy trình này giúp phát hiện hư hỏng, thực hiện sửa chữa, thay thế chi tiết và duy trì hiệu suất tối ưu của hệ thống. Đặc biệt với các tòa nhà cao tầng và chung cư, việc bảo trì định kỳ là yếu tố quyết định an toàn cho người và tài sản.

3.1. Kiểm tra hệ thống máy bơm PCCC

Máy bơm PCCC cung cấp nguồn nước áp lực lớn cho hệ thống chữa cháy tự động và vòi cứu hỏa. Thường gồm máy bơm Diesel, máy bơm điện và máy dầu. Việc kiểm tra máy bơm định kỳ giúp phát hiện kịp thời tình trạng nghẹt, hỏng hoặc không hút nước, tránh gián đoạn hoạt động hệ thống.

Cách thực hiện:

• Kiểm tra tổng quát: Quan sát ốc vít, mối nối, bánh răng, bánh xe đà, bình ắc quy và giá đỡ. Đảm bảo không lỏng lẻo, khô ráo và chắc chắn.
• Kiểm tra nhiên liệu, dầu và nước làm mát: Đảm bảo các mức chất lỏng đạt chuẩn, không rò rỉ.
• Kiểm tra hệ thống điện: Kiểm tra dây cáp, kết nối với bình ắc quy và thiết bị điều khiển.
• Khởi động máy bơm thử: Quan sát hoạt động của các chi tiết cơ khí như chân zoong mồi nước, áp lực nước ra ổn định.
• Kiểm tra thiết bị phụ trợ: Đảm bảo tất cả thiết bị kèm theo máy bơm hoạt động trơn tru.

Lưu ý:

• Không khởi động máy khi bình hoặc ắc quy không đảm bảo an toàn.
• Thực hiện bảo trì theo định kỳ để tránh hỏng hóc đột ngột.

3.2. Kiểm tra đường ống cứu hỏa

Đường ống dẫn nước kết nối các tầng trong tòa nhà phải được kiểm tra định kỳ để tránh tắc nghẽn, ăn mòn hoặc rò rỉ.

Cách thực hiện:

• Kiểm tra van khóa và đồng hồ đo áp lực nước.
• Bơm dung dịch tẩy cặn (nước + hóa chất) vào ống, ngâm 30–60 phút.
• Xả dung dịch cũ và bơm nước sạch mới vào đường ống.
• Kiểm tra rò rỉ và sửa chữa kịp thời nếu phát hiện hư hỏng.

Lưu ý:

• Đảm bảo không làm hư hỏng các mối nối và ống chính.
• Kiểm tra áp lực nước sau khi hoàn tất để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.

3.3. Hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler

Hệ thống Sprinkler luôn ở chế độ thường trực, sẵn sàng phun nước khi phát hiện cháy. Bảo trì giúp hệ thống hoạt động hiệu quả khi cần.

Cách thực hiện:

• Tháo đầu phun Sprinkler và vệ sinh, kiểm tra chi tiết đầu phun.
• Khử cặn trong đường ống cấp nước đầu phun.
• Kiểm tra và bảo trì van điều khiển bơm.
• Khởi động thử bơm, kiểm tra áp lực và lưu lượng nước.

Lưu ý:

• Không tháo đầu phun khi hệ thống đang có nước áp lực cao.
• Tuân thủ quy định TCVN và hướng dẫn của nhà sản xuất.

3.4. Hệ thống chữa cháy vách tường

Hệ thống này lắp dọc hành lang, cầu thang, hầm gửi xe, kết nối trực tiếp với bơm tự động.

Cách thực hiện:

• Khởi động máy bơm và chạy thử 10 phút để kiểm tra toàn bộ hệ thống.
• Kiểm tra nhiệt độ, tải, điện áp và các cầu giao tổng, cầu giao điều khiển máy bơm.
• Kiểm tra đồng hồ đo áp lực, van hẹn giờ, Rơle.
• Kiểm tra rò rỉ đường ống và sửa chữa nếu cần.
• Với máy bơm Diesel, kiểm tra nhớt, nhiệt độ và tốc độ hoạt động.

Lưu ý:

• Bảo trì định kỳ theo hướng dẫn nhà sản xuất và quy định pháp luật.
• Kiểm tra kỹ hệ thống trước khi kết thúc bảo trì.

3.5. Hệ thống trụ nước ngoài trời

Trụ nước ngoài trời cung cấp nước cho hệ thống chữa cháy bán tự động, cần kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần.

Cách thực hiện:

• Kiểm tra bên ngoài trụ nước, chống rỉ sét và hư hỏng đầu nối.
• Mở van, xả thử nước không áp.
• Bơm lại nước mới, loại bỏ nước thừa.

Lưu ý:

• Đảm bảo trụ luôn đầy nước, áp lực ổn định.
• Kiểm tra các van khóa đi kèm.

3.6. Kiểm tra van khống chế

Van giúp điều tiết nguồn nước cho hệ thống chữa cháy, phải luôn ở trạng thái hoạt động tốt.

Cách thực hiện:

• Kiểm tra khả năng đóng mở van tại các hố van.
• Tra dầu nhớt để van vận hành trơn tru.
• Kiểm tra ron, thay thế nếu bị hư hỏng.

Lưu ý:

• Van phải đóng mở nhẹ nhàng, không gây kẹt.
• Bảo trì định kỳ để tránh hỏng van đột ngột.

3.7. Bình chữa cháy và quả cầu chữa cháy

Bình chữa cháy cầm tay và quả cầu chữa cháy là thiết bị phổ biến, cần kiểm tra 6 tháng/lần và bảo dưỡng 1 năm/lần.

Cách thực hiện:

• Kiểm tra bên ngoài, vòi xịt, chốt an toàn.
• Kiểm tra đồng hồ áp suất và mức gas/bột bên trong.
• Xử lý vón cục hoặc chảy ra ngoài.
• Niêm phong chì sau khi hoàn tất kiểm tra.

Lưu ý:

• Chỉ kỹ thuật viên chuyên nghiệp mới được kiểm tra và bảo trì.
• Tuân thủ quy định pháp luật về bảo trì hệ thống PCCC.

4. Mẫu hợp đồng bảo trì PCCC

Hợp đồng bảo trì hệ thống PCCC là công cụ quan trọng giúp xác định rõ trách nhiệm của đơn vị cung cấp dịch vụ và chủ đầu tư. Hợp đồng này không chỉ đảm bảo hệ thống PCCC luôn hoạt động ổn định, đúng kỹ thuật mà còn giúp tuân thủ các quy định pháp luật về phòng cháy chữa cháy. Dưới đây là một mẫu hợp đồng bảo trì tiêu chuẩn mà bạn có thể tham khảo và áp dụng.

MẪU HỢP ĐỒNG BẢO TRÌ HỆ THỐNG PCCC

(CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM – Độc lập – Tự do – Hạnh phúc)
—–***—–

Hợp đồng số: … /2025/HĐ-BT

Căn cứ:

• Luật Phòng cháy chữa cháy và các văn bản hướng dẫn thi hành.
• Thỏa thuận giữa các bên về việc bảo trì hệ thống PCCC.

Bên A (Chủ đầu tư):

• Tên công ty / chủ đầu tư: …
• Địa chỉ: …
• Đại diện: …
• Chức vụ: …

Bên B (Đơn vị bảo trì):

• Tên công ty: …
• Địa chỉ: …
• Đại diện: …
• Chức vụ: …

Điều 1. Phạm vi công việc
Bên B thực hiện các công việc bảo trì hệ thống PCCC cho Bên A, bao gồm:

1. Kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống báo cháy, chữa cháy tự động, bình chữa cháy, máy bơm PCCC.
2. Sửa chữa, thay thế các thiết bị hư hỏng hoặc không đạt chuẩn.
3. Lập biên bản nghiệm thu, báo cáo tình trạng thiết bị sau mỗi lần bảo trì.

Điều 2. Thời gian và tần suất bảo trì

• Thời gian thực hiện: … năm / … tháng.
• Tần suất: Hàng tháng / hàng quý / hàng năm (theo thỏa thuận).
• Bên B phải thông báo trước … ngày khi tiến hành bảo trì.

Điều 3. Chi phí và phương thức thanh toán

1. Chi phí bảo trì: … VNĐ/lần hoặc … VNĐ/năm.
2. Phương thức thanh toán: Chuyển khoản / tiền mặt, theo hóa đơn VAT.
3. Chi phí phát sinh do hư hỏng bất thường sẽ được thỏa thuận riêng.

Điều 4. Trách nhiệm các bên

• Bên A: Cung cấp đầy đủ thông tin, tạo điều kiện cho Bên B thực hiện công việc.
• Bên B: Thực hiện công việc đúng kỹ thuật, đảm bảo an toàn cho thiết bị và nhân viên.

Điều 5. Quy định an toàn và nghiệm thu

1. Bên B phải tuân thủ các tiêu chuẩn PCCC và quy định pháp luật.
2. Sau mỗi lần bảo trì, Bên B lập biên bản nghiệm thu, báo cáo đầy đủ tình trạng hệ thống.

Điều 6. Điều khoản khác

• Hai bên cam kết thực hiện đúng các điều khoản trong hợp đồng.
• Mọi tranh chấp sẽ được giải quyết thông qua thương lượng; nếu không thành công, sẽ đưa ra tòa án có thẩm quyền.

ĐẠI DIỆN BÊN AĐẠI DIỆN BÊN B
(Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu) (Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu)

5. Biên bản nghiệm thu và bảng kiểm tra hệ thống PCCC

Biên bản nghiệm thu và bảng kiểm tra là công cụ quan trọng để ghi nhận tình trạng hệ thống PCCC sau mỗi đợt bảo trì. Chúng giúp chủ đầu tư và kỹ thuật viên xác nhận thiết bị hoạt động đúng kỹ thuật, kịp thời phát hiện hư hỏng, đồng thời đảm bảo hồ sơ lưu trữ đầy đủ, tuân thủ quy định pháp luật về phòng cháy chữa cháy.

Mẫu biên bản nghiệm thu bảo trì hệ thống PCCC

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
—–***—–

BIÊN BẢN NGHIỆM THU BẢO TRÌ HỆ THỐNG PCCC

Công trình: ………………………………………
Địa chỉ: ………………………………………
Ngày bảo trì: …/…/……
Đơn vị thực hiện bảo trì: ……………………………
Người đại diện: ……………………………………
Chức vụ: ………………………………………

1. Danh sách thiết bị kiểm tra và bảo trì:

2. Kết quả tổng thể:

• Hệ thống PCCC hoạt động: □ Đạt □ Chưa đạt
• Các hư hỏng phát hiện và khắc phục: ……………………………………………………
• Đề xuất xử lý tiếp theo (nếu có): ……………………………………………………

3. Xác nhận:

Đại diện chủ đầu tư             Đại diện đơn vị bảo trì
(Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu) (Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu)

6. Lưu ý an toàn khi bảo dưỡng PCCC

Bảo trì hệ thống PCCC là công việc quan trọng, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu không tuân thủ các biện pháp an toàn. Để đảm bảo an toàn cho người thực hiện và duy trì hiệu quả của hệ thống, cần lưu ý các điểm sau:

• Ngắt nguồn điện trước khi bảo trì: Trước khi tiến hành kiểm tra hoặc sửa chữa bất kỳ thiết bị điện nào trong hệ thống PCCC, hãy chắc chắn rằng nguồn điện đã được ngắt hoàn toàn. Điều này giúp tránh nguy cơ bị điện giật và giảm thiểu rủi ro chập cháy.
• Sử dụng dụng cụ cách điện và bảo hộ: Luôn trang bị găng tay cách điện, giày bảo hộ và các dụng cụ chuyên dụng như kìm, tua vít cách điện. Các thiết bị bảo hộ này giúp bảo vệ kỹ thuật viên khi thao tác với các bộ phận mang điện hoặc áp lực cao.
• Kiểm tra mối nối và thiết bị sau khi bảo trì: Sau khi thực hiện bảo trì, cần kiểm tra tất cả các mối nối, van, máy bơm và bình chữa cháy để đảm bảo chúng hoạt động đúng kỹ thuật. Việc này giúp phát hiện sớm các sai sót và đảm bảo hệ thống luôn sẵn sàng khi có sự cố.
• Không sử dụng thiết bị hoặc dây hỏng, oxy hóa: Các dây điện, bình chữa cháy hay thiết bị bị oxy hóa, hư hỏng cần được thay thế ngay. Sử dụng thiết bị không đạt chuẩn sẽ làm giảm hiệu quả chữa cháy và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với nước hoặc chất dẫn điện: Khi bảo trì, cần đảm bảo các bộ phận điện không tiếp xúc trực tiếp với nước hoặc các chất dẫn điện khác. Điều này giúp giảm nguy cơ chập điện, rò rỉ điện và bảo vệ kỹ thuật viên cũng như thiết bị.

Bảo trì hệ thống PCCC là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn cho con người và tài sản, đồng thời giúp hệ thống hoạt động ổn định, hiệu quả trong mọi tình huống. Thực hiện đúng quy trình, sử dụng hợp đồng và biên bản nghiệm thu đầy đủ, cùng việc tuân thủ các lưu ý an toàn, sẽ giúp chủ đầu tư và kỹ thuật viên kiểm soát chất lượng bảo trì một cách chặt chẽ. Nếu còn bất kỳ thắc mắc gì, hãy liên hệ ngay với POTS để được tư vấn hỗ trợ nhé.